Co to jest pompa ciepła split?
Zasada działania urządzenia
Pompa ciepła split to urządzenie, które umożliwia pobieranie ciepła zgromadzonego w powietrzu atmosferycznym. Wbrew pozorom nawet powietrze, które wydaje się być chłodne dla człowieka, zawiera w sobie energię cieplną. Za pomocą pompy ciepła jest ona możliwa do wykorzystania do ogrzewania domu lub ciepłej wody użytkowej.
Pomimo podobieństwa w zakresie ogólnej zasady działania, występują dwa podstawowe typy powietrznych pomp ciepła:
- pompy ciepła split
- pompy ciepła monoblok
Schemat podłączenia urządzenia typu split zakłada rozdzielenie układu chłodzącego pomiędzy jednostkę wewnętrzną i zewnętrzną. Elementem składowym takiego zestawu jest tzw. hydrobox. To wewnętrzny element zestawu montowany na ścianie w pomieszczeniu technicznym lub kotłowni. Urządzenie ma dość kompaktowe rozmiary. Jego kształt i wymiary przypominają w zasadzie kocioł gazowy.
Należy pamiętać, że jednostka zewnętrzna nie jest połączona bezpośrednio z instalacją hydrauliczną. Rury biegnące od kolektora zewnętrznego do wnętrza domu są wypełnione nie wodą, a czynnikiem chłodniczym. Wymiana ciepła pomiędzy powietrzem i wodą odbywa się dopiero w jednostce wewnętrznej.
Zalety pomp ciepła split
Pompa ciepła split ma wiele zalet, o których należy pamiętać decydując się na ten rodzaj układu:
- Brak ryzyka zamarznięcia układu – w przeciwieństwie do pomp ciepła monoblok, do jednostki zewnętrznej podłączone są jedynie rury przewodzące czynnik chłodzący. W większości przypadków jest to aktualnie gaz R32. Jakiś czas temu wykorzystywany był R410, ale w przypadku uwolnienia działał on niekorzystnie na atmosferę. Temperatura topnienia czynnika to aż -136 stopni. Dlatego też jest on całkowicie odporny na temperatury nawet najbardziej srogich zim.
- Oszczędność miejsca na zewnątrz budynku – ze względu na rozdzielenie układu, jednostka zewnętrzna jest nieco mniejsza niż w przypadku monobloków. Może to być szczególnie istotne w przypadku ograniczonej powierzchni na ścianie zewnętrznej budynku lub bezpośrednio jej okolicy. Przykładem może być np. przylegający do ściany budynku chodnik.
- Cena urządzenia – typ pomp ciepła oparty na hydroboxie i jednostce zewnętrznej jest też tańszy od pomp monoblokowych. W ramach monobloków układ chłodniczy musiał być zmontowany i napełniony w fabryce.
Wady pomp ciepła split
Pompy ciepła z podzielonym układem chłodniczym posiadają też jednak swoje wady:
- Wyższa cena montażu – konieczność wykonania instalacji chłodniczej wpływa negatywnie na koszt inwestycji w pompę ciepła. Samo urządzenie kosztuje zwykle mniej niż monoblok. Należy pamiętać, że montaż może przechylić szalę kryterium ekonomicznego. W tym przypadku nie będziesz mógł zdecydować się na samodzielny montaż. Wymaga on uprawnień F-gazowych i wykonania kontroli szczelności za pomocą specjalnego urządzenia. Należy pamiętać, że instalacja chłodnicza będzie musiała przechodzić też okresowe przeglądy.
- Konieczność wydzielenia miejsca w środku budynku – dla części inwestorów nie będzie to problem. Może to natomiast okazać się kłopotem gdy nie dysponujesz kotłownią lub pomieszczeniem technicznym. Instalacja urządzenia i „przyozdobienie” rurami zwykłego pomieszczenia użytkowego (pokoju) nie będzie wyglądać estetycznie.
- Głośność urządzenia – ta kwestia dotyczy głównie jednostki wewnętrznej i to tylko w przypadku, gdy jest ona zainstalowana w pomieszczeniu użytkowym. Głośność pracy jednostki zewnętrznej jest właściwie niezależna od tego, czy pompa ciepła to split czy monoblok.
Najczęściej zadawane pytania
W przypadku pompy ciepła split, urządzenie składa się z zewnętrznego agregatu (podobnego tych ze zwykłych klimatyzacji) i wewnętrznego hydroboxa. Obie części zestawu łączy układ chłodniczy, który może wykonać tylko osoba posiadająca uprawnienia F-gazowe. W odmianie monoblokowej układ chłodniczy jest wykonany fabrycznie i znajduje się w zewnętrznym agregacie.
Układ pompy ciepła typu split jest całkowicie odporny na zamarznięcie. Tego rodzaju urządzenie poleca się osobom, które nie mogą zainstalować urządzenia bezpośrednio na elewacji budynku, a np. w odległości kilku metrów. Taka konfiguracja nie wymaga zabezpieczenia przeciw zamarzaniu w miesiącach zimowych.
Pompy ciepła split są tańsze od odpowiedników monoblokowych, a gabaryty jednostek zewnętrznych są nieco mniejsze. Główną wadą urządzenia dla osób, które planują samodzielną realizacją inwestycji może być ograniczenie w zakresie wykonania połączenia chłodniczego. Te może być zbudowane jedynie przez osobę posiadającą uprawnienia. Poza nimi dużą rolę odgrywa rzecz jasna doświadczenie w realizacji tego typu prac. Ewentualny ubytek czynnika chłodniczego obniża wydajność pracy pompy i szkodzi atmosferze.
Mniejszy poziom skomplikowania budowy jednostki zewnętrznej powoduje, że pompy ciepła split są zwykle o ok. 8 000 - 10 000 zł tańsze w porównaniu do analogicznych odmian mocy urządzeń monoblokowych. Należy pamiętać, że ostateczne oszczędności na koszcie początkowym będą zależeć jednak również od kosztu usługi instalacyjnej.
Koszt rocznego przeglądu pompy ciepła split osiąga poziom podobny do przeglądu klimatyzacji. W zależności od regionu Polski, odległości firmy od miejsca instalacji pompy i zakresu prac, koszt może wynieść od 200 do 800 zł. Należy pamiętać, że większość producentów uzależnia utrzymanie ochrony gwarancyjnej przeprowadzeniem przeglądu przez autoryzowanego serwisanta.
Zasady instalacji pompy ciepła split
Schemat instalacji pompy ciepła
Główne podzespoły, z których składa się pompa ciepła typu split nie różnią się od innych rodzajów pomp ciepła. Do podstawowych elementów układu należy zaliczyć:
- sprężarkę
- zawór rozprężny
- skraplacz
- parownik
W przypadku monobloków wszystkie powyższe elementy są zamknięte w urządzeniu na zewnątrz. Są one rzecz jasna odpowiednio zabezpieczone i zaizolowane. Nie mogą być wszak narażone na bezpośrednie oddziaływanie opadów śniegu lub deszczu. Pompa ciepła split to urządzenie, w którym sprężarka, parownik i zawór rozprężny znajdują się jednostce zewnętrznej. Skraplacz i automatyka sterująca są natomiast podzespołami jednostki wewnętrznej. W urządzeniu wewnętrznym znajduje się też pompa obiegowa, która odpowiada na cyrkulację wody w zamkniętym układzie. Podgrzewana woda trafia do instalacji hydraulicznej centralnego ogrzewania oraz do wężownicy zasobnika cwu.
Należy pamiętać, że układ chłodniczy pomiędzy jednostkami ma swoje ograniczenia zarówno w zakresie minimalnej, jak i maksymalnej długości. Zalecenia producenta znajdują się instrukcji montażu. Trzeba ich bezwzględnie przestrzegać. Nawet małe odstępstwa od zaleceń mogą skutkować niższą wydajnością układu i zwiększeniem ryzyka awarii.
Serwisowanie urządzenia typu split
Montaż, przeprowadzenie próby szczelności i napełnienie czynnikiem chłodniczym to niestety nie jedyne czynniki jakie wpływają na koszty związane z użytkowaniem pompy ciepła. Jak już wspomniano, ewentualne uwolnienie czynnika do atmosfery bardzo jej szkodzi. Z tego względu instalacja musi być regularnie serwisowana. Analogicznie do samego montażu, również serwisu nie będziesz mógł przeprowadzić samodzielnie. Osoba, która przeprowadza czynności serwisowe musi posiadać uprawnienia F-gazowe. Musi też dysponować odpowiednim sprzętem do odsysania czynnika chłodniczego, przeprowadzenia próby próżniowej, a następnie ponownego napełniania układu.
Czynność jest w zasadzie podobna do przeprowadzania serwisu w układzie klimatyzacji samochodowej. Różni się niestety ceną. Może ona wynosić nawet do 600 zł. Kwota jest wyższa w mniejszych miejscowościach, gdzie ilość pomp ciepła nie jest zbyt duża i serwisant musi do Ciebie dojechać. Cena może być mniejsza w większych miastach – wpływają na nią przede wszystkim wzajemna konkurencja poszczególnych firm.
Ile kosztuje pompa ciepła split?
Różnice w cenach urządzeń typu monoblok i split dochodzą nawet do 20 – 30%. Na różnicę w cenie wpływa między innymi technologia montażu urządzeń składających się na układ chłodniczy. Konieczność ich zabudowania, odpowiedniego zabezpieczenia wydłuża proces produkcyjny, a co za tym idzie jego koszt.
Jaką pompę ciepła split wybrać?
Porównywanie modeli pomp ciepła
Jeśli podjąłeś decyzję o montażu pompy ciepła, to wybór producenta urządzenia możesz przeprowadzić sam lub z pomocą instalatora. Oczywiście zachęcamy do samodzielności i dokładnego przeglądu rynku przez rozpoczęciem inwestycji. Nawet jeżeli prac instalacyjnych nie będziesz mógł przeprowadzić sam, to w kontakcie z instalatorem poczujesz się dużo pewniej. Będzie wiedział, że masz znajomość technologii i typów urządzeń oferowanych na rynku.
W przypadku konieczności pobrania wyceny instalacji pompy ciepła, powinieneś skonsultować się instalatorem. Część firm istnieje na rynku od lat. Dzięki temu instalator mógł zebrać solidne doświadczenie w zakresie montażu i awaryjności poszczególnych urządzeń. Warto skorzystać z tej wiedzy.
Jeśli jesteś pewien, że konsultacje z instalatorem nie są Ci potrzebne i chcesz o wszystkim decydować sam, powinieneś przemyśleć kryteria porównania. Aby było obiektywne, porównując urządzenia kieruj się:
- wskaźnikiem efektywności energetycznej (COP i SCOP)
- długością gwarancji i pochodzeniem producenta
- ceną serwisu pogwarancyjnego
- ceną samego urządzenia (pamiętaj jednak, że niższy koszt początkowy może równać się wyższym kosztom użytkowania)
Model pompy ciepła powinieneś wybrać kierując się kombinacją różnych kryteriów. Konsekwencją wyboru według pojedynczego kryterium może być wysoki koszt inwestycji lub awaryjność urządzenia bazującego na chińskich podzespołach
Popularne modele pomp ciepła typu split
Pompa ciepła Panasonic to urządzenie, które cieszy się popularnością i renomą na rynku. Producent oferuje wiele modeli urządzeń typu split o mocy od 9 do 16 kW. Urządzenia są chwalone za dużą sprawność pracy w niskich temperaturach. Pompa ciepła split tego producenta to urządzenie dość uniwersalne. Współpracuje wszak zarówno z wysokotemperaturowymi instalacjami hydraulicznymi starszego typu, jak i nowoczesnymi instalacjami podłogowymi. Panasonic oferuje w swojej gamie produktów również modele typu all-in-one. Są to urządzenia, w których jednostkę wewnętrzną zintegrowano z zasobnikiem cwu. Dzięki temu urządzenie i sama instalacja wygląda dużo estetyczniej.
Popularnym urządzeniem typu split jest też pompa ciepła Vaillant. Model aroTherm Split to jedno z najcichszych urządzeń na rynku. Dobrze radzi sobie z podgrzewaniem wody do wysokich temperatur, co również umożliwia współpracę z tradycyjnymi grzejnikami. Urządzenie posiada moduł, który umożliwia ścisłą współpracę z instalacjami fotowoltaicznymi, dzięki czemu możliwe jest zwiększenie tzw. auto konsumpcji energii elektrycznej. Niestety Vaillant to producent plasujący się w górnych pułapach cen.